2. Willem van Oranje

Willem van Oranje was een ambitieuze edelman die uitgroeide tot een rebel en later werd vereerd als de ‘vader des vaderlands’, als de grondlegger van een nieuwe Nederlandse staat.

Leer meer over Willem van Oranje en zijn rol in de opstand tegen Spanje in aflevering 2 van 'De opstand tegen Spanje'

Samenvatting

Willem van Oranje is een naam die bij iedereen in Nederland bekend klinkt. Hij is onze ‘vader des vaderlands’. De man die zich afzette tegen de Spanjaarden en de opstand begon.

Hij wordt geboren in een tijd van veel veranderingen. Luther en Calvijn krijgen steeds meer aanhangers en er is veel godsdienstige strijd in Europa. Willem werd gedoopt als protestant gezien zijn moeder een volgeling was van Luther.

Hij heeft geluk en erft een groot stuk land in 1544 van een neef.

Spanje, Duitsland en de Nederlanden werden toen bestuurd door koning Karel V. Deze koning zag veel in Willem.

Karel V werd in Spanje en de Nederlanden opgevolgd door Filips II. Deze nieuwe koning was erg hard in zijn strijd tegen de protestanten en zou het liefste alle Lutheranen, calvinisten en alle andere protestanten op de brandstapel gezet hebben.

In de ogen van koning Filips waren protestanten de ergst mogelijk misdadigers

Hij regeerde liever vanaf een centraal punt in Spanje.

Prins Willem was tegen de soms afschuwelijke vervolgingen van protestanten maar hij sprak zich zelden hierover uit. Dit leverde hem de bijnaam ‘Willem de zwijger’ op.

Dit veranderde echter in 1564 toen hij een beroemde toespraak hield waarin hij opkwam voor het recht van burgers om te geloven wat ze wilden, zogenaamde ‘gewetensvrijheid’

Uitspraak Willem van Oranje: Hoewel ik waarde hecht aan het katholieke geloof kan ik niet goedkeuren dat vorsten over het geweten van hun onderdanen willen heersen en hun de vrijheid van geloof en godsdienst ontnemen.

Later in 1566 hadden protestanten door de hele Nederlanden genoeg van de vervolgingen en vernielden Katholieke kerken, gooiden beelden stuk, sloegen ramen in en sneden schilderijen kapot. De beeldenstorm raasde over het hele land, tot woede van de koning.

Wat de oorzaken ook waren, de gevolgen waren snel duidelijk. Filips II was woedend. Hij stuurde de hertog van Alva naar de Nederlanden met een leger van 10.000 man.

Willem wachtte de komst van Alva niet af en vluchtte naar Duitsland.

Prins Willem besefte dat hij oorlog zou moeten voeren tegen de legers van Alva als hij de Nederlanden wilde helpen.

Vragen bij het filmpje.

Vraag 1:

Lees deze bron (tekst) en beantwoord de volgende vragen.

Willem van Oranje, vader des vaderlands

Willem van Oranje was een edelman die uitgroeide tot een opstandeling en later werd vereerd als de ‘vader des vaderlands’, als de grondlegger van een nieuwe Nederlandse staat. Het was echter nooit zijn idee om een zelfstandig land te stichten.

Willem werd in 1533 op slot Dillenburg (Duitsland) geboren. Zijn ouders waren luthers,(volgelingen van Maarten Luther) maar toen hij dankzij een erfenis in 1544 het prinsdom Oranje (in Frankrijk) erfde en zich voortaan ‘prins’ mocht noemen, eiste Karel V dat deze jonge prins verder katholiek zou worden opgevoed. Daarom groeide Willem vanaf zijn twaalfde op aan het keizerlijk hof in Brussel.

Vanaf 1555 kreeg Oranje hoge posities. Als militair opperbevelhebber, lid van de Raad van State, ridder van het Orde van de Gulden Vlies en stadhouder van Holland, Zeeland en Utrecht werd hij een van de machtigste mannen in de Nederlanden. Zijn verhouding met Filips II, de opvolger van Karel V, verslechterde echter snel. Oranje werd de belangrijkste leider van het adellijk verzet tegen Filips II.

1a. Waar was Willem van Oranje geboren?

1b. Waarom groeide Willem van Oranje in het het Keizerlijk hof van Brussel op?

Vraag 2:

Waar of niet waar? Noteer het goede antwoord.

Willem van Oranje wou een zelfstandige staat maken van De Nederlanden Waar / Niet waar
De relatie tussen Willem van Oranje en de Spaanse koning Filips II verslechterde snel Waar / Niet waar
Willem van Oranje is Franstalig en katholiek opgevoed Waar / Niet waar

Vraag 3.

Bekijk het plaatje.

Wat gebeurt er?

Waarom verzette Willem van Oranje zich tegen de vervolgingen van de protestanten?

Vraag 4

Waarom kreeg Willem van Oranje de bijnaam Willem de Zwijger? Noteer het goede antwoord.

A: Omdat Willem zijn tong eruit gesneden was, vanwege grof taal gebruik

B: Omdat hij zich niet uitsprak over de harde vervolgingen van de ketters

C: Omdat Willem van Oranje alleen maar ‘domme’ uitspraken deed.

Vraag 5

Lees de rest van de tekst (bron) en neem de letters over. Schrijf er het juiste woord achter.

Wilhelmus, Alva, Beeldenstorm, Willem van Oranje

Na de ramp van de …………1…………… vluchtte Oranje naar de Dillenburg, vanwaaruit hij vanaf 1568 verschillende militaire invallen in de Nederlanden ondernam om een einde te maken aan het bewind van de hertog van…………2…………………..

Ons volkslied heet het .................3................. en dit is vernoemd naar ..................4.................Aanvankelijk bleef succes uit maar de prins gaf niet op!